Beschrijving:
Het schilderij laat een besneeuwd landschap, ijs en lucht zien.Op het ijs en aan de kant liggen wat bootjes. Aan de mast van een bootje hangt een rood-wit-blauw vlaggetje.Op het ijs staan enkele mensen en een hond bij elkaar. Ze lijken met elkaar te staan praten. Ook in de verte staan wat mensen op het ijs vlakbij een tent met een grote vlag. Verder zie je nog wat boerderijen, bomen, struiken en wat hekjes.
Het betreft hier een schilderij uit 1839 getiteld:
“Hollands ijsvermaak”
Het is olieverf op linnen en het doek is niet ingelijst.
Het doek vertoont meerdere scheuren variërend van 4 tot 27 cm.
Er zijn ook plaatsen waar de verf van het doek is, er zitten ook wat kleine gaatjes in, is hier en daar vervormd, gaapt en heeft deukjes.
De spijkers zijn verroest en hebben gaten veroorzaakt.
Aan de rand is duidelijk te zien dat er ooit een lijst omheen heeft gezeten.
De vernislaag is erg vergeeld en onregelmatig.
Er zijn craquelures zichtbaar veroorzaakt door een verouderingsproces van vele jaren. Ze worden ook wel ‘ouderdomsbarsten’ genoemd.
Achterzijde:
Het doek ziet er vies en stoffig uit en is donker gemaakt.
Er zit een stukje linnen op gelijmd, waarschijnlijk bij een vorige restauratie.
Het spieraam is in redelijke staat, heeft nog alle 8 spieën. Het is van eikenhout en heeft geen middenlat.
De binnenrand aan de achterkant van het spieraam ligt iets hoger dan de buitenrand en de spielatten sluiten in de hoeken niet volledig aan.
Er zitten kleine gaatjes in van de houtworm die er ooit in heeft gezeten en de spijkers zijn verroest.
DE RESTAURATIE
Het doek losmaken van het spieraam en stofvrij maken:
De spijkers die het doek aan het spieraam bevestigen worden verwijderd.
Door oxidatie van de spijkers in het hout zijn de meeste moeilijk te verwijderen.
Het doek wordt aan de achterzijde schoongemaakt. Dit gebeurt door stof en vuil eerst met een zachte borstel los te maken. Daarna kan het met een stofzuiger worden verwijderd.
Vlakken van het doek:
De omgekrulde randen worden vlak gemaakt door er vochtige reepjes dweil op te leggen en het daarna licht te belasten.
Om het schilderij in zijn geheel te vlakken heb ik er een plaat karton van 3mm opgelegd en ook deze een dag licht belast.
Beschermvernis aanbrengen op de picturale zijde:
Het schilderij krijgt een laagje Damar vernis. De vernis moet goed gedroogd zijn. Op deze manier zal het een goede bescherming bieden aan de verflaag tijdens de hierop volgende “facing“.
Het lassen van scheuren:
Doordat het doek goed gevlakt is vallen beide zijden van het doek, bij de scheuren, al mooi tegen elkaar aan.
Om het doek bij grote scheuren ook op zijn plaats te houden zijn er over de gehele lengte wat dunne puntjes gelast met nylonpoeder. Daarna telkens het midden opgezocht om uiteindelijk steeds dichter bij elkaar te komen totdat uiteindelijk de scheur gesloten is.
Telkens als er een puntje nylonpoeder aangebracht wordt en smelt wordt er direct een paletmes opgedrukt zodat het snel afkoelt en ook vlak blijft.
Met een scalpel mesje worden nog wat verdikkingen weggesneden zodat er geen bobbeltjes of oneffenheden achter blijven.
Facing aanbrengen:
Eerst worden er rechthoekjes uit
Japans papier gescheurd.
De papieren vlakjes worden genummerd en verspreid op nummer naast elkaar gelegd zodat het gehele schilderij bedekt wordt.
De vlakjes eraf halen en met vlakje 1 beginnen. Daarna telkens van links naar rechts werken tot het laatste vlakje.
Vislijm aanmaken en door middel van een penseel aanbrengen op de vlakjes die zich hierna hechten aan het schilderij.
De Facing biedt bescherming voor het schilderij en zorgt ervoor dat er geen verf loskomt tijdens het schoonmaken van de achterkant.
Verwijdering linnen van een vorige restauratie:
Het linnen zit aan de achterzijde vastgelijmd.
Het lukt met een paletmes een hoekje los te maken om vervolgens het lapje, zo schuin als mogelijk, voorzichtig los te trekken zonder het doek te beschadigen.
Oppervlaktereiniging van de achterzijde:
Met krijt wordt eerst het doek in vierkantjes verdeeld zodat er om en om een vakje schoongemaakt kan worden.
Op deze manier blijft de spanning over het gehele doek gelijk.
Met een scalpelmesje wordt het vuil voorzichtig weggeschraapt.
Tussendoor wordt het vuil met een zacht borsteltje van het doek afgeveegd.
Als laatste wordt het doek met een speciale stofzuiger gereinigd.
De facing kan nu verwijderd worden.
Kleine gaatjes opvullen:
Op een voorgegrondeerd doek 
word gezocht naar structuur die zoveel mogelijk overeen komt met het beschilderde doek. Ook de draadrichting moet gelijk zijn.
Met een velletje calquepapier kan de omtrek ven het gat worden overgetrokken.
Dit, iets ruimere vlakje, wordt uit het voorbewerkte doek geknipt en in het gat gelegd.
Met weinig houtlijm en enkele linnen draden wordt het stukje vastgezet.
Met een scalpelmesje worden de draden nog wat afgevlakt zodat er geen verhoging meer is te voelen.
Werkraam maken:
Het houten raam 
dient aan alle zijden 10 cm groter te zijn dan het schilderijdoek.
Tijdens het opspannen is het van belang dat er een gelijkmatige spanning in het doek wordt opgebouwd en de schering en inslag draden parallel lopen.
Vanuit de binnenhoek wordt met een pen de lijnen gearceerd zodat er een draad uit getrokken kan worden. Het nieten van het linnen begint ook uit een hoek.
Om de aangebrachte aprèt er uit te halen wordt het linnen met kokend water afgeborsteld en kan het daarna drogen.
Op één hoek na worden de nietjes verwijderd om daarna het doek opnieuw te bespannen.
Reiniging en oude vernis verwijderen:
Uit de testen van de vernis afname bleek dat zelfs de zwaarste solventen geen resultaat hadden. De vernislaag zwelt niet of nauwelijks.
Wellicht hebben we hier te maken met een vernis voor kozijnen en deuren die vroeger werd aangebracht om het schilderij terug wat meer “diepte” te geven of om het “even wat op te frissen”.
Een vernisafname test met compres heeft dat bevestigd.
Telkens wordt een vierkantje van 3×3 cm Japans Kozopapier bevochtigd d.m.v. een wattenstaafje met een weinig solvent (MEK/1-H2O/1). Doordat het papier transparant is, is het proces makkelijk te volgen.
Het papier wordt afgedekt met een stukje Melinex waardoor een snelle verdamping van de solventmix wordt voorkomen. Het geheel wordt met de hand aangeduwd om een goed contact te krijgen.
Na een minuut heeft het zijn werk
gedaan en kan het papieren vlakje verwijderd worden. Een wattenstaafje met weinig MEK verwijdert de oude gecraqueleerde en gezwollen vernislaag.
Resten worden weggehaald met een stijf borsteltje.
Het behandelde plekje wordt met een watje nagedept met white spirit. Hiermee wordt het geneutraliseerd.
Als laatste wordt er zacht papier op gelegd. Met de hand wordt het zacht aangedrukt zodat de laatste vochtresten in het papier opgenomen worden.
Deze procedure wordt telkens herhaald.
Plamuren en egaliseren van gaatjes en scheuren:
De gaatjes en scheuren worden geplamuurd met plamuur op basis van kaolin en dierlijke lijm. Het wordt met een klein penseeltje aangebracht.
Het is egaal gemaakt met een scalpelmesje en enkele stukjes met een kurk die bespannen werd met een vochtige zeem.
Aanbrengen retoucheervernis.
Na het schoonmaken en het opvullen van de gaatjes krijgt het schilderij een isolerende laag retoucheervernis.
Het retoucheren van de eigenlijke verffilm gebeurd omdat de retouches dan naderhand (indien nodig) nog te verwijderen zijn.
Retoucheren verflaag
Retouches worden aangebracht met Paraloïd B72 opgelost in xyleen. Ook ethanol wordt wel eens gebruikt als oplosmiddel voor Paraloïd B72.
De verschillende kleurpigmenten worden hiermee aangemengd en met een fijnpenseel op het schilderij aangebracht.
Aanbrengen slotvernis
Als slotvernis wordt Damar aangebracht met penseel.
Natuurlijke damarhars heeft opgelost in terpentijn een relatief lage viscositeit, hetgeen inhoudt dat het gemakkelijk uitstrijkt en het oppervlak goed nat maakt.
De glans is daardoor heel sterk en raken vooral donkere vlekken verzadigd, hetgeen meer diepte geeft. De alcohol en keton in de Damar veroorzaken een geleidelijke oxidatie, onzuivere hars verkleurt sneller.
Tenslotte de inlijsting.
